Ο Ζητιάνος, του Ιβάν Τουρκένιεφ

 Περίληψη

Σε αυτό το διήγημα βλέπουμε έναν εμφανώς ευυπόληπτο πολίτη να συναντά έναν ζητιάνο στο δρόμο.

Ο ζητιάνος είναι σε άθλια κατάσταση φορώντας κουρέλια, έχοντας πυορροούσες πληγές, κατακόκκινα μάτια. Ζητάει βοήθεια, αλλά ο άνθρωπος τυχαίνει να μην έχει τίποτα μαζί του και έτσι σφίγγει το χέρι του ζητιάνου, ζητώντας συγχώρεση που δεν έχει τίποτα να προσφέρει. Τότε συμβαίνει κάτι απροσδόκητο. Ο ζητιάνος χαμογελάει και λέει στον άνδρα ότι η χειραψία αυτή καθαυτή είναι από μόνη της ένα δώρο.

Μετάφραση στα Ελληνικά: Νάγια Νομικού (από το βιβλίο DREAM TALES AND PROSE POEMS, Translated from the Russian by Constance Garnett)

 Ο ΖΗΤΙΑΝΟΣ

Του Ιβάν Τουργκένιεφ

Περπατούσα στο δρόμο ... Με σταμάτησε ένας γερο-ζητιάνος.

Κατακόκκινα, δακρυσμένα μάτια, μπλε χείλη, χοντροκομμένα κουρέλια, πυορροούσες πληγές.... Ω, πόσο φρικτά είχε φθείρει η φτώχεια αυτό το δυστυχισμένο πλάσμα!

Μου άπλωσε ένα κόκκινο, πρησμένο, βρώμικο χέρι. Βόγκηξε, μουρμούρισε για βοήθεια.

Άρχισα να ψάχνω σε όλες μου τις τσέπες.... Ούτε πορτοφόλι, ούτε ρολόι, ούτε καν μαντήλι.... Δεν είχα πάρει τίποτα μαζί μου. Και ο ζητιάνος εξακολουθούσε να περιμένει ... και το απλωμένο αδύναμο χέρι του έτρεμε.

Σαστισμένος, αμήχανος, έσφιξα εγκάρδια το βρώμικο, τρεμάμενο χέρι ... "Μη θυμώνεις, αδελφέ, δεν έχω τίποτα, αδελφέ".

Ο ζητιάνος με κοίταξε με τα κατακόκκινα μάτια του- τα μπλεδιασμένα  χείλη του χαμογέλασαν- και αυτός με τη σειρά του έσφιξε τα παγωμένα δάχτυλά μου.

“Και τι έγινε, αδελφέ;” μουρμούρισε- “ευχαριστώ και γι' αυτό επίσης. Κι αυτό είναι δώρο, αδελφέ.” 

Ένιωσα πως και γω έλαβα ένα δώρο από τον αδερφό μου.

Φεβρουάριος 1878.

Ανάλυση 

Η ιστορία πραγματεύεται την κατάσταση της φτώχειας, της ενσυναίσθησης και της ανθρώπινης επαφής. Υπάρχει μια έντονη αντίθεση μεταξύ της καλής (οικονομικής και κοινωνικής) κατάστασης του αφηγητή και της εξαθλιωμένης κατάστασης του ζητιάνου. 

Η πράξη του αφηγητή να σφίξει το χέρι του ζητιάνου δείχνει μια στιγμή συμπόνιας και παρόλο που είναι μια μικρή πράξη είναι γεμάτη καλοσύνη και νόημα. Η αντίδραση και η απάντηση του ζητιάνου στον άντρα δείχνει πόσο σημαντικό ήταν γι' αυτόν να λογίζεται ως άνθρωπος. Ένα ισότιμο άτομο, που αξίζει να του σφίξεις το χέρι, παρά την κακή του κατάσταση. 

Η ιστορία μας κάνει (όπως και τον ίδιο τον αφηγητή) να προβληματιστούμε για τον τρόπο που βλέπουμε τους συμπολίτες μας και κυρίως αυτούς που θεωρούμε κατώτερους από εμάς. 

Αν θέλετε μπορείτε να ακούσετε την αφήγηση στα Αγγλικά (υπότιτλοι σε ελληνικά και αγγλικά):